Lạm phát Trung Quốc: Nỗi lo sợ bị thổi phồng

Lạm phát ở Trung Quốc đang là bài toán “đau đầu” đối với những nhà hoạch định chính sách ở đây, song không phải là mối lo cho toàn thế giới.

Kinh tế Trung Quốc dưới thời Đặng Tiểu Bình tăng trưởng kinh tế nóng, hệ lụy của nó là lạm phát lên đến 25%. Giai đoạn lịch sử quan trọng này đã tác động xấu đến uy tín quản lý vĩ mô của Trung Quốc.
 
Theo nhận định của Jonathan Anderson thuộc tập đoàn tài chính UBS, các cơ quan quản lý tiền tệ lo sợ nền kinh tế Trung Quốc sẽ “nằm ngoài tầm kiểm soát”, nghiêng về đầu cơ tích trữ thái quá.
 
Đe dọa lạm phát từ yếu tố lương thực
 
Hiện mối lo ngại của người Trung Quốc lại bị khuấy động. Chỉ số giá tiêu dùng tháng 11/2010 tăng 5,1%, mức tăng nhanh nhất trong vòng 28 tháng, trái ngược với tình trạng giảm phát năm trước đó (biểu đồ).
 
Giá lương thực tăng đã đóng góp 75% vào chỉ số giá  tiêu dùng của Trung Quốc năm 2010, năm 2008, nhóm hàng này cũng góp phần đẩy lạm phát vượt ngưỡng 8%.
 
Thực phẩm tăng giá mạnh phản ánh nhu cầu tiêu dùng lớn hơn trong khi nguồn cung còn hạn chế. Nguyên nhân do các hộ gia đình ở Trung Quốc đã trở nên giàu hơn, thịt, gia cầm, sữa chiếm một phần lớn trong chi tiêu của họ.
 
Trương Văn Lãng (Wenlang Zhang) và Daniel Law thuộc Cơ quan tiền tệ Hong Kong nhận định. Nếu khoản chi trả dành cho những khoản mục khác thu hẹp lại, thì sẽ không gây ra lạm phát. Tuy nhiên, sự sắp xếp, cân đối lại sẽ dẫn đến điều mà Kaushik Basu thuộc Bộ Tài chính Ấn Độ gọi là “skewflation” (đồng bộ hóa), sự tăng giá trong một loại mặt hàng sẽ liên quan tới những mặt hàng khác.
 
Uy tín quản lý vĩ mô nhà nước bị ảnh hưởng
 
Nhiều nhà kinh tế hiện nay lo lắng vấn đề lạm phát vượt ra ngoài phạm vi yếu tố lương thực. Nếu giá các loại rau quả và những sản phẩm cây trồng biến động nhiều hơn giá cả ở những mặt hàng khác, lạm phát lương thực sẽ có thể là dấu hiệu của một nền kinh tế đang tăng trưởng quá nóng.
 
Những nhà hoạch định chính sách tiền tệ của Trung Quốc đã để nền kinh tế tuột ra khỏi vòng kiểm soát của họ lần nữa. Kể từ tháng 1/2009, Trung Quốc đã thông qua việc tăng cung tiền lên gấp rưỡi, tỷ lệ lãi suất thực giảm mạnh và các ngân hàng phải cho vay theo hạn mức do chính phủ đề ra. Điều tra riêng của Ngân hàng Trung ương về các hộ gia đình cho thấy kỳ vọng lạm phát ở mức cao nhất trong hơn 1 thập kỷ.
 
Ngày 25/12/2010, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBoC) đã tăng lãi suất cơ bản thêm 0,25% lên 5,81%, tháng 10 trước đó, PBoC cũng có động thái tương tự. Song, trong một nền kinh tế tăng trưởng tới 15%/năm (về danh nghĩa), thì mức sàn như vậy chưa chắc có thể làm giảm bớt nhu cầu đi vay của khách hàng. Lãi suất tiền gửi cơ bản cũng tăng 0,25% lên 2,75%, tuy nhiên trên giá trị thực tế, số tiền mà người gửi thu về lại ít hơn so với số họ gửi vào.
 
PBoC trong năm qua cũng 6 lần nâng tỷ lệ dự trữ đối với các ngân hàng thương mại 6, bắt buộc các ngân hàng phải dành lại một tỷ lệ kỷ lục 18,5% lượng tiền gửi họ nhận được. Và nhằm giảm áp lực tăng giá nhân dân tệ, Chính phủ đã thông báo, các nhà xuất khẩu sẽ không còn phải chuyển đổi ngoại tệ kiếm được thành nhân dân tệ nữa.

Bên cạnh các yêu cầu về tỷ lệ lãi suất và dự trữ, PBoC vẫn sử dụng những công cụ phi thị trường như hạn ngạch cho vay và “nguyên tắc cửa sổ” (window guidance) đối với các ngân hàng. Nguyên tắc này khiến liên tưởng tới chủ nghĩa tập đoàn tại Nhật Bản thời kỳ hậu chiến. Ngân hàng Trung ương triệu tập một cuộc họp giữa các lãnh đạo ngành ngân hàng và cung cấp một số thông điệp về nghiệp vụ. Năm 2010, PBoC kích thích các ngân hàng trở lại với hoạt động gia công, vận tải giao nhận và công nghiệp văn hóa.
 
Nếu “nguyên tắc cửa sổ” ảnh hưởng đến xu hướng cho vay, thì hạn mức tín dụng của Trung Quốc kiểm soát về số lượng.
 
Năm 2010, Trung  Quốc thiết lập hạn ngạch tín dụng là 7,5 nghìn tỷ Nhân dân tệ (NDT). Tuy nhiên, các NHTM đã sử dụng tới ¼ hạn ngạch ngay trong 2 tháng đầu tiên và hơn 99% đến cuối tháng 11 (biểu đồ).
 
Năm 2011 nước này có thể sẽ không thiết lập hạn mức tín dụng, mà sẽ kiểm soát các ngân hàng chặt hơn theo lộ trình mỗi tháng một lần với từng ngân hàng một. Mục tiêu trong năm nay là kiềm  chế lạm phát tại 4%, cao hơn so với chỉ tiêu 3% của năm 2010.
 
Nếu Trung Quốc không thể chế ngự được hệ thống ngân hàng “ương bướng” của họ và tình trạng lạm phát cao thì sẽ làm xấu đi danh tiếng trong quản lý vĩ mô của Trung Quốc.
 
Lạm phát Trung Quốc là cơ hội tăng trưởng cho nhiều nước khác
 
Trung Quốc đóng góp một phần lớn vào tăng trưởng toàn cầu với 9% GDP toàn thế giới, tốc độ tăng trưởng là 10%/năm.
 
Trong bối cảnh giá hành hóa trong nước tăng, hàng hóa Trung Quốc sẽ kém cạnh tranh trên thị trường nước ngoài. Thặng dư thương mại Trung Quốc sẽ giảm, góp phần vào tăng trưởng của những nền kinh tế khác.

(Doanh nhân Việt Nam toàn cầu)